Mag je nu wel koolhydraten en eiwitten combineren?

Wat me opvalt bij elke lezing die ik geef zijn de vragen : mag ik dit eten? moet je dat eten? …

Wij proberen zo heel erg alles in regels te gieten. En we halen die regels een beetje overal : vanuit onze opvoeding en de ‘voedingsregels’ die in onze familie werden toegepast, vanuit boeken die specifieke ‘diëten’ promoten, vanuit gezondheidscoaches die hun eigen mening voorop stellen, van wat de dokters zeggen, van wat we in vrouwenmagazines lezen….

Ik kom het zo vaak tegen, vrouwen die iets eten omdat ze denken dat ze dat moeten eten, terwijl het ze het specifieke voedingsproduct niet eens lekker vinden. Yoghurt bijvoorbeeld, of bananen, of havermout,…

Ik vaar een andere koers, weg van alle regels. Het enige dat je echt ‘moet’ is luisteren naar je lichaam. Dus lust je eigenlijk geen yoghurt of bananen, stop er dan alsjeblieft vandaag nog mee. Meer nog, zowel yoghurt als bananen zijn erg afkoelend voor je spijsverteringsvuur. En net dat vuurtje moet je goed beschermen en brandend houden, niet enkel voor een goed gewicht maar ook om je energiek te voelen.. Want als dat spijsverteringsvuur voortdurend wordt afgekoeld, dan gaat je lichaam je reserve-batterij aanspreken. En als dat elke dag opnieuw gebeurt, dan kan het wel eens zijn dat je reserve-batterij op een bepaald moment ‘leeg’ is….

Maar ik wijk af van het onderwerp want ik wou het even hebben over voedselcombinaties. Mag je nu wel koolhydraten en eiwitten combineren?

Ik ga je niet zeggen of je dat nu wel of juist niet mag doen, maar ik ga je even meenemen op de reis die ons voedsel aflegt in het spijsverteringskanaal.

Vertering begint in de mond. Je speeksel bevat amylase, dit is een enzyme (een schaartje) dat koolhydraten in kleinere stukken knipt. Je speeksel is niet zuur maar eerder neutraal of licht basisch, de ideale omgeving voor amylase om actief te zijn.

Daarna gaat deze - hopelijk goed gekauwde - voedselbrij verder naar de maag. Maagsappen worden afgescheiden en deze zijn zuur. Niet gewoon zuur maar echt heel erg zuur (je zou je vinger wegtrekken als je die in een glaasje met maagsap zou steken). En deze zuurheid is nodig om eiwitten af te breken. Het is in de maag dat de nodige eiwit-splitsende enzymen (zoals pepsine) worden afgescheiden en deze enzymen zijn enkel actief in een zuur milieu. (Je begrijpt ook meteen dat het slikken van maagzuurremmers de vertering van eiwit enorm benadeeld of beter gezegd vrijwel onmogelijk maakt.)

Als de voedselmassa in de maag zuur genoeg is, dan gaat de maag met mondjesmaat voeding naar de dunne darm sturen. En het eerste dat daar gebeurt is die half-verteerde voedselmassa terug basisch maken. De alvleesklier scheidt hiervoor sappen af die bicarbonaat bevatten waardoor het maagzuur geneutraliseerd wordt. De eiwitten die al in de maag verknipt zijn tot peptiden worden hier verder geknipt tot de kleinste fragmenten (aminozuren) door enzymen die een basische omgeving nodig hebben. Dus je ziet dat de vertering van voeding een heel ingenieus systeem is van specifieke enzymen die specifieke zuurtegraden nodig hebben om actief te zijn.

Onze voeding bevat uiteraard niet enkel eiwitten. De vetten worden verteerd door inwerking van galzouten die ook in dat eerste stuk van de dunne darm worden afgescheiden. En de vertering van koolhydraten (waarvan de afbraak al in de mond is begonnen) gaat ook verder in de dunne darm.

Even kort samengevat:

Eiwitvertering start in de maag met enzymen die enkel werkzaam zijn in een heel zuur milieu en gaat verder in de dunne darm met enzymen die werkzaam zijn in een basisch milieu.

Vertering van koolhydraten start in de mond en gaat verder in de dunne darm, dus enkel in basisch milieu.

Wat gebeurt er als je koolhydraten en eiwitten tegelijk eet? Wel, niets bijzonders, je lichaam doet wat moet gedaan worden om koolhydraten en eiwitten te verteren, in verschillende fases. Bovendien is het ook een feit dat heel veel voedingsproducten al van nature zowel koolhydraten als eiwitten bevatten. Neem nu granen, deze voedingsproducten worden altijd gecategoriseerd als een koolhydraatbron (wat ze ook zijn) maar wist je dat 10-12% van een rijstkorrel bestaat uit eiwit? En dat quinoa zelfs 15% eiwit bevat?

Dus stel dat je je enkel zou voeden met granen, dan nog krijg je een behoorlijke portie (plantaardige) eiwitten binnen. En je lichaam kan dat verteren, die koolhydraten en dat eiwit uit het graan, uiteraard! De vertering van de koolhydraten start in de mond en gaat verder in de dunne darm, en de vertering van de eiwitten in dat graan start door de inwerking van zure maagsappen waardoor peptiden ontstaan die verder in de dunne darm gesplitst worden tot aminozuren.

Ons lichaam zit mooi in elkaar, alleen denkt ons brein het beter te weten.

Ga ook eens kijken over de landsgrenzen heen, naar culturen waar nog heel traditioneel gekookt en gegeten wordt. Denk aan gerechten zoals rijst met kip (Afrika, Azië), sushi met vis (Japan), couscous met lamsvlees (Marokko), rijst met bonen (India, Mexico), polenta (mais) met kaas (Italië)… Kortom, in heel veel landen en culturen zijn groenten, vis-vlees-peulvruchten en granen-aardappelen-brood altijd op tafel te vinden in verschillende schalen en kommen en potten, broederlijk en harmonieus naast elkaar. En je eet waar je op dat moment behoefte aan heb. De ene keer zal je voorkeur uitgaan naar vooral eiwitten en vormen de koolhydraten maar een kleine portie op je bord, en de andere keer heb je meer nood aan koolhydraten en eet je weinig vis-vlees-peulvruchten. En dat is allemaal helemaal OK.

Bijkomend, ben je een type dat vooral eiwitten nodig heeft dan zal je elke dag vlees willen eten, maar als je een type bent dat heel goed floreert op koolhydraten, dan heb je weinig (of misschien zelfs helemaal geen) vlees nodig. En dat ook allemaal helemaal OK.

Het gaat pas mis als je een type bent dat vlees nodig heeft maar toch per sé vegetarisch wil leven en elke ochtend je dag start met havermout. Of als je lichaam koolhydraten nodig heeft maar toch kies je ervoor (met je hoofd) om koolhydraat-arm te eten.

Als je je lichaam geeft wat het nodig heeft, dan doet je lichaam de rest. Vanzelf. Zonder dat je daarbij moet nadenken.

Denk jij ook voortdurend in ‘regels’ als het over je voeding gaat?

Hoe bevrijdend zou het zijn als je weer ‘gewoon’ kan eten en je eigen voedingscoach kan worden?

Je leert dit in de EetWijzers workshops die terug in september van start gaan.

Schrijf je alvast in voor de infosessie op dinsdag 3 september om 20u30 (WoW huis, Driemastenbaan 37, Wommelgem) via christine@eetwijzers.be

Kan je niet zo lang wachten en wil je al eerder aan de slag met de EetWijzers principes? Op vrijdag 28 juni geef ik om 11u een online training (=webinar). Je kan inschrijven via onderstaande link. Past dat tijdstip niet in je agenda? Geen nood, als je inschrijft krijg je een link van de opname doorgestuurd die nog 3 dagen beschikbaar is.